صنایع دستی فارس

 توليد انواعی از صنايع دستی در مناطق عشايری و روستايی و نيز در شهرهای استان فارس رواج دارد. بيشترين تعداد صنعتگران دستی در گروه بافته های داری – قالی، گليم و گبه – قرار دارد . پس از آن بايد از خاتم – خاتم سازی و خاتم کاری و پس از آن معرق چوب، منبت کاری چوب، ريزه کاری، نقاشی روی چوب سفال و سراميک سازی، کاشی معرق کاشی هفت رنگ و نقاشی روی سفال ياد کرد. از رشته های رايج در استان فارس طراحی و نگارگری ( نگارگری، گل و مرغ سازی، تذهيب و تشعير ) است. رنگرزی گياهی و استفاده از مواد ملونه طبيعی در رنگرزی خامه و ابريشم نيز کاری پررونق در استان فارس است. در زمينه فلز کاری و هنرهای مرتبط با فلز نيز استان فارس از سابقه طولانی برخوردار و آثار نقره کاری و قلمزنی روی نقره آن شاخص است. ساير رشته های صنايع دستی رايج در اين استان عبارتند از : دوخت لباسهای محلی عروسک سازی، در پيکر تراشی، نمدمالی، سراجی، رودوزی های سنتی، بافتنی ها، نقشه کشی فرش و گچ گليم.

 

 

 گليم : در استان فارس بخش عمده ای از توليد گليم توسط زنان و دختران عشاير ساکن و کوچ رو قشقايی انجام می شود. برای بافت گليم معمولاً از نقشه استفاده نمی کنند نقشه ها ذهنی هستند و معمولاً از طرح هايی استفاده می شود که از نسل های گذشته به حال انتقال يافته و تغييرات جزيی در همان چهارچوب آداب و رسوم موجود در منطقه است.

قالی : هنر و صنعت بافندگی فارس در وهله نخست، هنری عشايری و در وهله دوم هنری روستايی است که وابستگی به عشاير دارد . عشاير فارس بويژه قشقائي ها و ايل خمسه بيش از ديگر عشاير به اين هنر اشتغال دارند و روستائيان که در مسير اين ايل ها زندگی می کنند نيز به کار توليد قالی و ساير دستبافت ها مبادرت می کنند.

گبه : گبه نوعی قالی گره بافته است با پرزهايی بلند که حداقل يک سانتی متر و پودهای متعدد (بين سه تا هشت پود در هر رديف) و معمولاً درشت بافت است . اين بافته معمولاً در ايلات و عشاير جنبه خود مصرفی دارد . در گبه های قشقايی برخلاف گبه های ساير نواحی ايران که خودرنگ است، بافنده از رنگ ها و نقش های متفاوتی استفاده می کند.

جاجيم : از بافته های عشاير قشقايی جاجيم است که برای پوشاندن رختخواب و اثاثيه درون چادر استفاده می شود از اين رو به آن «پوشن» نيز می گويند.

 

رنگرزی سنتی : در شيراز و برخی ديگر از شهرهای استان فارس، کارگاههای متعدد رنگرزی با مواد ملونه طبيعی ( گياهی ) وجود دارد که در اين کارگاهها با بهره گيری از مواد رنگزايی همچون نيل، اسپرک، خوشک، روناس و استفاده از دندانه هايی نظير زاج سفيد، زاج سياه و زاج سبز، اقدام به رنگرزی خامه و ابريشم می کنند.

رند : رند، نوعی گليم بسيار ريز بافت و ظريف منطقه فارس است که به آن سوزنی هم می گويند.

خاتم سازی : نام شيراز با خاتم توام بوده و نام خاتم، شيراز را به ذهن و خاطر می آورد . چرا که از دوره صفويه به اين سو، شهر شيراز به عنوان خواستگاه هنر خاتم سازی، مهمترين مرکز خاتم سازی ايران بوده و هست و شاخص ترين خاتم سازان شيرازی چون صنيع خاتم، گلريز خاتمی، حکيم الهی و … همواره سهم شايسته ای هم در توليد و عرضه آثار ممتاز خاتم و هم در تربيت نيروی انسانی و خاتم سازان جديد داشته اند. خاتم شيراز به واسطه کيفيت مناسب و طرحهای اصيل و مواد اوليه مرغوب، از جايگاه مناسبی در خاتم سازی ايران برخوردار است.

منبت کاری : در استان فارس و بويژه در شهر آباده، منبت کاری شهرتی ديرينه دارد و در اين شهر زيباترين آثار منبت چوب به صورت جعبه ها، صفحات شطرنج، مبلمان، ميز و … عرضه می شود. ضمن آنکه منبت کاری در شهر شيراز هم از رونق خوبی برخوردار است.

ساخت و قلمزنی نقره : شهر شيراز به واسطه آثار تهيه شده از نقره و نيز قلمزنی های شاخص انجام شده بر روی نقره که با طرح های زيبايی از تخت جمشيد مشخص می شود و به صورت گيره های استکان و ليوان، سينی و ظروف ديگر عرضه شده است.

حصير بافي : بوريا بافي و سبد بافي در استان فارس رواج دارد . بهترين نوع بوريا متعلق به شهر كازرون است . سبد بافي قشقايي ها از لحاظ شكل و نقش بسيار جالب است.

سفالگري : در فارس انواع ظروف سفالي ساده و لعابدار و انواع كاشي هاي هنري توليد مي شود.