مسجد جامع ساوه از اولین مسجدهایی است که در ایران و در شهر ساوه ساخته شده و طی سالها دورههای مختلف توسط هنرمندان ایرانی تزئین و مرمت شدهاست. هرچند این مسجد کهنسال در طول قرنها با توجه به تغییراتی که داشتهاست دیگر چیزی از آن مسجد اولیه باقی نماندهاست.
این مسجد تماما از خشت و گل ساختهاست که در نوع بینظیر میباشد.
تا به حال بهطور دقیق تاریخ مسجد جامع ساوه تعیین نشده، اما قدیمیترین شیء که در این مجموعه پیدا شده، کتیبههایی است که در قرن چهارم نوشته شدهاند بنابراین این مسجد حداقل ۱۰۰۰ عمر دارد.
با کاوشهایی که طی چند سال گذشته انجام شده و با کشف تودههای گلی و آواری که به دست آمده، کارشناسان معتقدند که در محل کنونی مسجد جامع، مسجدی قدیمیتر وجود داشته که قسمتی از مصالح مسجد امروزی از همان مسجد اولیه تامین شدهاست.
مسجد جامع ساوه در طول تاریخ تغییرات زیادی کرده؛ گنبدخانه مسجد که از قدیمیترین بخشهای آن است، قرن چهارم و پنجم در ضلع جنوبی بنا شده، مناره مسجد متعلق به قرن ششم است، ایوان غربی در قرن هشتم ساخته شدهاست.
این مسجد مانند شهر ساوه در زمان حمله مغول آسیبهای بسیازی دیدهاست بعد شده که دوران مختلف از جمله زمان قاجار مرمت شدهاست.
این مسجد مشتمل بر یک صحن و گنبدی در جنوب، دو ایوان، یک مناره، چند شبستان، محرابهایی متعدد و قدیمی با خطوط کوفی و دو محراب از دوره صفویه با خط ثلث است. این بنا دارای شبستانها و دهلیزهای زیبای آجری است که هر چشمه به عرض ۵/۳ و طول ۲۰ متر میباشد و از آثار قرن ششم و عصر سلجوقیان به شمار میرود. محراب آن دارای کتیبههای متعدد عمودی و افقی است که سه جانب آن را فرا گرفته و روی آن به خط ثلث و کوفی و سورههایی از قرآن مجید (سوره قدر، اخلاص، جمعه) گچبری شده و در ضلع غربی میان شبستانهای این بنا، ایوان باشکوه و رفیعی قرار دارد و در هر جانب این ایوان، حجرهای با درگاه تنگ و کوتاه نمودار است. گنبد مسجد به قطر ۱۴ و ارتفاع ۱۶ متر که ساق یا گردنه گنبد ۴ متر ارتفاع دارد و آراسته به کاشیهای معقر میباشد.
در گوشه شمال شرقی و بیرون از مسجد، منارهای رفیع و آجری مربوط به دوره سلجوقی واقع شدهاست.
قسمت پایین این مناره ساده و قسمتهای بالایی آن با نقوش آجری مزین شده و بر اساس شواهد و قراین، به مرور زمان قسمتی از آن تخریب یا ریزش کردهاست و ارتفاع فعلی آن ۱۴ متر و با قطر ۵/۳ متر میباشد. راه پلهای مارپیچ که به نقوش متنوع و برجسته مزین شده نیز در داخل آن وجود دارد.
این مسجد در جنوبیترین نقطه شهر ساوه، در انتهای خیابان سلمان ساوجی واقع است.